Viện Nghiên cứu bông và Phát triển nông nghiệp Nha Hố (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) vừa công bố lưu hành giống cây trồng mới theo Luật Trồng trọt năm 2018 và Nghị định số 94/2019-NÐ-CP ngày 13/12/2019 của Chính phủ về quy định chi tiết một số điều của Luật Trồng trọt về giống cây trồng và canh tác.
Anh Nguyễn Ðình Trí ở xã Nhơn Sơn, huyện Ninh Sơn, tỉnh Ninh Thuận tiên phong đầu tư trồng 400 gốc giống nho mới NH04-102 không hạt trên 1,5 sào tại thôn Ðắc Nhơn 3.
Theo đó, từ ngày 15/1/2025, giống nho không hạt chất lượng cao NH04-102 (còn gọi là nho ngón tay đen) chính thức được phép phát triển sản xuất tại Ninh Thuận và các tỉnh duyên hải Nam Trung Bộ.
Theo Tiến sĩ Phan Công Kiên, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu Bông và Phát triển nông nghiệp Nha Hố: Tại Việt Nam, cây nho được trồng chủ yếu ở tỉnh Ninh Thuận, là một trong những cây trồng chủ lực, có giá trị kinh tế cao. Tuy nhiên, cơ cấu giống nho trong sản xuất tại nơi đây vẫn còn ít, cho nên các giống nho đang trồng chủ yếu dùng cho ăn tươi và có một ít để chế biến rượu.
Trong khi đó, các giống nho không hạt là sản phẩm dùng để ăn tươi hoặc sấy khô thì chưa được nghiên cứu, chọn tạo để đưa vào cơ cấu sản xuất, nâng cao giá trị kinh tế cao hơn, do đó, nhiều năm qua, sản phẩm nho không hạt dùng để ăn tươi hoặc sấy khô trên thị trường trong nước chủ yếu được nhập khẩu từ nước ngoài.
Nhằm làm phong phú cơ cấu giống nho để phát triển sản xuất, qua nghiên cứu, đánh giá, tuyển chọn, so sánh với tập đoàn các giống nho không hạt tại đơn vị, các nhà khoa học đã chọn một số giống nho có nhiều tính trạng tốt về sinh trưởng, năng suất, chất lượng cao,… phù hợp điều kiện sinh thái của vùng và đã chọn giống nho ăn tươi không hạt chất lượng cao NH04-102 để giới thiệu chính thức được phép phát triển sản xuất tại địa phương.
Giống nho NH04-102 có thời gian sinh trưởng từ khi cắt cành đến lúc thu hoạch khoảng 117-125 ngày, sản xuất được hai vụ/năm. Cây sinh trưởng khỏe, kháng khá tốt với một số loại sâu bệnh, dễ ra hoa, đậu quả với tỷ lệ cao, khối lượng quả trung bình 4-5gram/quả (trung bình 350-550 gram/chùm), cuống quả chắc, ít rụng, cho nên khá thuận lợi cho vận chuyển đi xa, tiềm năng năng suất cao (11-15 tấn/ha/vụ, trong điều kiện thâm canh có thể đạt 16-20 tấn/ha/vụ).
Khi quả chín có mầu đen, độ đường cao (16-20 oBrix); có thể sử dụng để sấy khô. Các nhà khoa học, chuyên gia đánh giá chất lượng quả tương đương với sản phẩm nho cùng loại từ nước ngoài nhập khẩu vào thị trường Việt Nam.
Từ giữa năm 2021 đến nay, nông dân tỉnh Ninh Thuận trồng khảo nghiệm khoảng 5 ha cây nho giống mới NH04-102, sản phẩm đang được các thương lái thu mua tại vườn với giá từ 130.000-220.000 đồng/kg, cao gấp 3-5 lần so với giống nho đỏ Cardinal và cao gấp 2- 3 lần so với nho xanh NH01-48 và cao gấp 15-20 lần so với trồng lúa.
Tháng 11/2021, được cán bộ Viện Nghiên cứu Bông và Phát triển nông nghiệp Nha Hố hỗ trợ cây giống, hướng dẫn kỹ thuật canh tác khảo nghiệm giống nho "ngón tay đen", anh Nguyễn Ðình Trí ở xã Nhơn Sơn, huyện Ninh Sơn, đã tiên phong đầu tư khoảng 50 triệu đồng, trồng 400 gốc giống nho mới NH04-102 không hạt trên 1,5 sào (1.500 m2) tại thôn Ðắc Nhơn 3.
Sau một năm canh tác hữu cơ sinh học, bắt đầu cắt cành, cho cây nho NH04-102 ra hoa từ tháng 12/2022 và đến đầu tháng 4/2023, quả bắt đầu chín, thu hoạch 1,5 tấn, mỗi chùm quả nặng từ 300-500 gram, đem lại thu nhập hơn 300 triệu đồng/vụ đầu.
Anh Trí cho biết: "Tôi đã đầu tư mở rộng diện tích trồng tăng lên 4 sào nho giống NH04-102 trong nhà màng, canh tác mô hình hữu cơ sinh học tại thôn Láng Ngựa thuộc xã Nhơn Sơn.Giống nho mới NH04-102 chính thức được phép đưa vào sản xuất đại trà, sẽ tạo điều kiện kiện cho nông dân vươn lên làm giàu nhanh, tỉnh sẽ phát triển nhiều hơn sản phẩm OCOP".
Giống nho NH04-102 được Văn phòng Bảo hộ Giống cây trồng (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) cấp bằng bảo hộ giống cây trồng mới tại Quyết định số 522/QÐ-TT-VPBH ngày 5/11/2024, bằng bảo hộ có hiệu lực trong thời gian 25 năm.
Hiện, Viện Nghiên cứu Bông và Phát triển nông nghiệp Nha Hố đang xây dựng vườn đầu dòng và hoàn thiện các hồ sơ để trình cấp có thẩm quyền đánh giá và công nhận vườn cây đầu dòng để làm cơ sở cho việc tổ chức sản xuất và cung cấp nguồn cây giống bảo đảm tiêu chuẩn chất lượng phục vụ mở rộng phát triển sản xuất trong thời gian đến. Giống cây trồng mới sẽ đủ sức cạnh tranh và đứng vững trên thị trường trong nước và có thể xuất khẩu trong tương lai gần.
Hiện, Viện Nghiên cứu Bông và Phát triển nông nghiệp Nha Hố đang lưu giữ hơn 230 mẫu giống nho tại vườn tập đoàn quỹ gien, đơn vị tiếp tục triển khai nghiện cứu giới thiệu những bộ giống tốt để phục vụ sản xuất, góp phần phát triển các sản phẩm cây trồng đặc thù, đem lại giá trị kinh tế cao cho nông dân tỉnh Ninh Thuận.
Theo kế hoạch, đến năm 2025, tỉnh Ninh Thuận phát triển diện tích trồng nho lên khoảng 1.770 ha, ước sản lượng đạt hơn 44 nghìn tấn. Trong đó, diện tích nho sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP, GlobalGAP, hữu cơ đạt 1.070 ha (chiếm khoảng 60% tổng diện tích nho toàn tỉnh) với sản lượng ước đạt khoảng 27,9 nghìn tấn. Ðến năm 2030, nâng diện tích trồng nho lên 2.000 ha, sản lượng thu hoạch ước đạt hơn 51 nghìn tấn.
Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn tỉnh Ninh Thuận Ðặng Kim Cương cho biết: Sở tham mưu Ủy ban nhân dân tỉnh xây dựng cơ chế, ban hành các chính sách hỗ trợ áp dụng công nghệ cao vào sản xuất ứng phó biến đổi khí hậu; tăng cường nâng cao năng lực cho hợp tác xã, các tổ hợp tác; khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào sản xuất nho, hình thành liên kết từ sản xuất-bảo quản-chế biến-tiêu thụ sản phẩm, tạo động lực mới cho phát triển nông nghiệp nói chung và cây nho nói riêng.
